تاريخچه

پيش از آن‌كه شهر اصفهان به پايتختي ايران صفوي برگزيده شود در محل اين ميدان باغي گسترده و وسيع وجود داشته‌است بنام «نقش جهان». اين باغ همچنين محل استقرار ساختمان‌هاي دولتي و كاخ فرمانروايان تيموري و آق‌قويونلوها بود. در آن زمان بخش ميْداني باغ، «درب كوشك» نام داشت. اين بخش در ضلع غربي ميدان نقش جهان امروزي و در محل ساخت كاخ عالي قاپو قرار داشته‌است.

در دوران سلجوقيان، دست كم بخشي از باغ نقش جهان بنام به ميدان «كوشك» بوده‌است. دستگيري بركيارق از سوي برادرش محمود در اين ميدان رخ داده‌است.[۱۰] همچنين ميدان كوشك، جايگاه اعدام محكومان به اعدام و برگزاري برخي از آيين‌هاي رسمي همچون جشن نوروز بوده‌است.

از ابتداي سلطنت شاه عباس اول، سطح ميدان در اندازه بسيار بزرگتر از ميدان كوشك سابق تسطيح شده و بارها آيين چراغاني و آتش‌بازي در آن برپا شده‌است. منابع گوناگون، بناي به شكل فعلي را در دوره سلطنت شاه عباس اول و به سال ۱۰۱۱ قمري دانسته‌اند  به ادعاي خبرگزاري فارس به نقل از سرپرست هيئت حفاري و شناسايي صاحب‌الامر تبريز احتمال دارد كه در بناي اين ميدان از نقشهٔ ميدان حسن پادشاه در تبريز (كه توسط همين هيئت در حال حفاري و كشف است) استفاده شده باشد.[۱۵] استاد محمدرضا و استاد علي‌اكبر اصفهاني، نام دو تن از معماراني است كه ميدان را طرح‌ريزي نموده و آن را به شكل فعلي بنا نهاده‌اند. نام اين دو معمار بر سردر بناهاي پيراموني ميدان به چشم مي‌خورد.
فكر تاريخ كرد واهب و گفت         شد در كعبه در صفاهان باز