كاركرد گذشته

اين ميدان در سدهٔ يازدهم هجري قمري (سدهٔ هفدهم ميلادي) يكي از بزرگ‌ترين ميدان‌هاي جهان بوده‌است. شواليه ژان شاردن فرانسوي ميدان نقش جهان را زيباترين ميدان دنيا دانسته‌است. در دوره شاه عباس بزرگ و جانشينان او، اين ميدان در روزهايي كه جشن‌هاي سلطنتي برپا بود، محل بازي چوگان، رژهٔ ارتش، چراغاني، و نمايش‌هاي گوناگون بوده و در ساير روزها محل گردش و خريد مردم بوده است.

دو دروازه سنگي چوگان از آن دوره هنوز در ميدان باقي است كه از انجام ورزش چوگان در آن دوره حكايت مي‌كند و قديمي‌ترين دروازه چوگان دنياست. طرح اين ميدان تا جايي در نحوه اجراي بازي چوگان تأثير داشته‌است كه زمين‌هاي ورزشي هارلينگام و ساير زمين‌هاي چوگان معروف، كم و بيش از روي اين ميدان ساخته شده‌اند. اين ميدان همچنين محل برگزاري جمعه بازارهاي عظيم بوده‌است. يكي از اولين مراسم رسمي كه در اين ميدان برگزار شده‌است، بازگشت پيروزمندانه امام قلي خان از فتح جزيره هرمز به پايتخت (اصفهان) بوده‌است. شاردن نقل مي‌كند كه در مواقع جشن، تا پنجاه هزار چراغ در ميدان روشن مي‌شده‌است. شرح مفصل اين ميدان را جهانگردان نامدار اروپايي مانند شواليه شاردن، ژان باتيست تاورنيه، پيترو دلاواله، سانسون، انگلبرت كمپفر و ديگران كه از روزگار صفوي به بعد از اصفهان ديدن كرده‌اند، به‌دست داده‌اند و همه آنان زيبايي ميدان را ستوده‌اند